Informatiemoeheid

Informatiemoeheid is een subjectieve toestand van vermoeidheid, verminderde concentratie en besluiteloosheid die ontstaat bij de voortdurende blootstelling aan grote hoeveelheden informatie. Het begrip is ingeburgerd in het debat over de informatiemaatschappij en informatie-overload. Het is geen klinische diagnose, maar een beschrijving van ervaren overbelasting bij informatieverwerking.

Het fenomeen wordt bestudeerd in verschillende disciplines, waaronder psychologie, communicatiewetenschap en mediaonderzoek. Digitalisering en snelle mediadynamiek creëren omstandigheden waarin mensen moeite hebben om informatie te selecteren, te beoordelen en te onthouden.

Oorzaken zijn onder meer een hoge informatiehoeveelheid, constante informatiestromen via nieuws en sociale media, fragmentatie van berichten, korte formats en tegenstrijdige of onbetrouwbare informatie. Kenmerken zijn onder meer aandachtsproblemen, moeite met prioriteren, besluiteloosheid en een gevoel van informatie-overload bij taken die weinig cognitieve belasting vragen.

Gevolgen kunnen zijn: verminderde productiviteit, slechtere beslissingen, stress, burn-out, wantrouwen ten opzichte van informatie of media, en een verminderde bereidheid om informatie actief te verifiëren.

Omgaan met informatiemoeheid omvat maatregelen voor informatiehygiene, zoals doelgerichte consumptie van informatie, het volgen van betrouwbare bronnen, het stellen van duidelijke tijdslimieten en regelmatige offline momenten. Het samenvatten van gelezen informatie en het gebruik van samenvattingen kunnen de cognitieve belasting verlagen. Daarnaast kunnen ontwerpprincipes in media en technologie, zoals rustige interfaces en duidelijke informatiehiërarchie, helpen om overbelasting te voorkomen.