Ineens

Ineens is een bijwoord in het Nederlands dat plotseling of meteen betekent. Het geeft aan dat een gebeurtenis abrupt plaatsvindt, vaak doordat de situatie plots verandert. In narratieve en spreektaal wordt ineens veel gebruikt om een overgang te markeren, bijvoorbeeld: We zaten te praten toen ineens de deur openvloog.

De vorm is een samenstelling van in + eens; eens verwijst hier naar een korte tijd en versterkt het idee van plotselingheid. Het kan zowel aan het begin als in het midden van een zin staan: Ineens begreep hij het. Hij liep verder en ineens stootte hij tegen iets.

Synoniemen zijn plotseling en plots; een formeler alternatief is plotseling. De toon van ineens is over het algemeen informeel tot neutraal en komt veel voor in gesproken taal, in literatuur en in media. Een verschil met plotseling is subtiel: ineens kan directer en minder formeel aandoen. In formele contexten kan men liever plotseling of onverwacht gebruiken.

Etymologisch gezien is ineens een samenstelling van in + eens, waarbij eens een korte tijd aanduidt en de nadruk op een plotselinge wending versterkt. Het woord levert daarmee een krachtige, korte tijdsveranderingen op in een zin.