Herstelgerichte

Herstelgerichte is een term uit de Nederlandse zorg- en welzijnssector die verwijst naar een benadering waarin herstel centraal staat bij zorgprocessen. Daarbij wordt gestreefd naar autonomie, eigen regie en maatschappelijke participatie van mensen, in combinatie met professionele ondersteuning. De term wordt vaak toegepast in de geestelijke gezondheidszorg, verslavingszorg en jeugd- en opvoedingszorg.

Herstel betekent in deze context het persoonlijke proces waarbij iemand met psychische problemen of verslaving werk maakt van een waardevol en betekenisvol leven, ook als er nog beperkingen bestaan. Het herstelperspectief ziet herstel niet uitsluitend als genezing van symptomen, maar als het terugwinnen van controle, identiteit, hoop en sociale relaties. De herstelgerichte benadering vindt haar oorsprong in de internationale herstelbeweging uit de jaren negentig en is sindsdien wereldwijd en ook nationaal doorgevoerd in beleid en praktijkrichtlijnen.

Belangrijke principes zijn onder meer hoop en optimisme, empowerment en zelfbeschikking, gedeelde besluitvorming, en peer support (onderlinge steun van mensen met vergelijkbare ervaring). Een herstelgerichte aanpak is doorgaans trauma-gevoelig, cliëntgericht en gericht op inclusie in de samenleving. Zorgplanning wordt veelal samen met de cliënt gedaan, met aandacht voor woonruimte, werk en onderwijs als geïntegreerde onderdelen van zorg.

In de praktijk komen herstelplannen, ervaringsdeskundig personeel en een niet-stigmatiserende taalgebruik veel voor. Uitdagingen zijn onder meer het concretiseren van het herstelconcept in dagelijkse zorg, het waarborgen van veiligheid naast autonomie, en het verantwoorden van middelen en training. Een succesvolle implementatie vraagt om organisatorische inzet, competente training en voortdurende evaluatie met doelgerichte, persoonsgerichte uitkomsten.