Hartafwijkingen

Hartafwijkingen verwijzen naar afwijkingen van de structuur of functie van het hart. Ze worden meestal onderverdeeld in aangeboren (congenitale) afwijkingen en verworven aandoeningen. Aangeborene ontstaan vóór, tijdens of kort na de geboorte; verworven aandoeningen ontstaan later, vaak door veroudering, vaatziekten of langdurige belasting van het hart.

Aangeboren afwijkingen omvatten voorbeelden als atriaal septumdefect (ASD) en ventrikelseptumdefect (VSD), persisterende ductus arteriosus, coarctatie van de aorta, pulmonale stenose en de complexere tetralogie van Fallot. De ernst varieert van bijna asymptomatisch tot levensbedreigend; sommige gevallen vereisen vroege ingrepen.

Verworven hartafwijkingen omvatten onder andere coronairarteriesziekte en hartfalen, klepziekten zoals aortaklepstenose en mitralisklepinsufficiëntie, en cardiomyopathieën. Ook ritmestoornissen kunnen optreden. Risicofactoren voor verworven aandoeningen zijn roken, hoge bloeddruk, diabetes en hoog cholesterol. Levensstijl en preventie spelen een rol bij de ontwikkeling en het verloop.

Symptomen hangen af van het type en de ernst en kunnen variëren van afwezigheid van klachten tot kortademigheid, pijn op de borst, snelle of onregelmatige hartslag, vermoeidheid, duizeligheid of zwelling. Diagnostiek omvat doorgaans lichamelijk onderzoek, elektrocardiografie (ECG) en echocardiografie; aanvullende beeldvorming zoals röntgen, MRI of CT kan nodig zijn, evenals bloedonderzoek.

Behandeling is afhankelijk van de afwijking en kan bestaan uit observatie, medicatie en interventies zoals katheterprocedures (ASD/VSD-sluiting, balloonangioplastie), klepvervanging of -reparatie, en chirurgie. Met tijdige behandeling is de prognose voor veel aangeboren afwijkingen gunstig; verworven aandoeningen vergen vaak langdurige follow-up.