Graansoorten

Graansoorten is een verzamelnaam voor zaden van graangewassen die wereldwijd als basisvoedsel dienen. In strikte zin behoren de belangrijkste graansoorten tot de familie der grassen (Poaceae), zoals tarwe, rijst, maïs, gerst, haver en rogge. Daarnaast worden in bredere zin soms pseudo-granen zoals boekweit en quinoa als graansoorten beschouwd, omdat ze op grote schaal als vervangers voor graan worden gebruikt.

De diverse graansoorten verschillen in gebruik en culinaire toepassing. Tarwe is de basis voor brood, deegwaren en vele gebakken producten; rijst vormt een hoofdvoedsel in veel Aziatische keukens; maïs wordt verwerkt tot meel, polenta en tal van andere producten; gerst wordt veel gebruikt voor brouwen en ontbijtgranen; haver verschijnt vooral in havermout en muesli; rogge is een belangrijke grondstof voor donker brood. Pseudo-granen zoals boekweit en quinoa worden vaak gebruikt als alternatief voor tarwe, vooral in glutenvrije diëten, en leveren andere smaaktinten en texturen.

Wat voeding betreft leveren graansoorten hoofdzakelijk koolhydraten, met variatie in eiwitgehalte. Tarwe, gerst en rogge bevatten gluten, wat invloed heeft op bakstructuur en dieetbehoeften. Rijst en maïs zijn van nature glutenvrij, haver kan gluten bevatten door kruisbesmetting tijdens verwerking; boekweit en quinoa zijn van nature glutenvrij maar ook vatbaar voor contaminatie.

Graansoorten spelen een centrale rol in voedselzekerheid en landbouw wereldwijd. Ze worden geteeld in uiteenlopende klimaten en leveren een groot aandeel van de calorie-inname voor veel bevolkingsgroepen, wat hun economische en sociale belang onderstreept.