Encoderingen

Encoderingen is het proces waarbij informatie wordt omgezet in een andere representatie, zodat deze opgeslagen, verwerkt of verzonden kan worden. Het doel is compatibiliteit, efficiëntie en betrouwbaarheid tussen systemen met verschillende mogelijkheden voor opslag en communicatie. In de informatica onderscheidt men meestal drie hoofdsoorten encodering: tekensets (character encodings), data-encodering voor transport of serialisatie en media-encodering voor audio- of videoformaten.

Bij character encodings gaat het om het koppelen van elke tekenreeks aan een of meerdere bytes. Veel gebruikte systemen zijn ASCII, ISO/IEC 8859-x en Unicode-encodings zoals UTF-8 en UTF-16. UTF-8 is populair omdat het ASCII-tekensubset behoudt en variabel lengte heeft, waardoor teksten in diverse talen efficiënt kunnen worden opgeslagen. Belangrijke aandachtspunten zijn de aanwezigheid van een Byte Order Mark en de endianness bij UTF-16.

Data-encodingen worden toegepast om data veilig en compact te verzenden of op te slaan. Voorbeelden zijn Base64, dat binaire data omzet naar ASCII-tekst, URL-encodering (percent-encoding) voor webadressen en quoted-printable voor e-mailinhoud. Deze encoderingen zijn bedoeld om transportkanalen te ondersteunen en zijn doorgaans reversibel.

Media-encodering verwijst naar compressie en codering van geluid en beeld, bijvoorbeeld MP3, AAC, H.264 en AV1. Het doel is beperkte bandbreedte of opslagruimte terwijl zo veel mogelijk kwaliteit behouden blijft.

In de praktijk is het belangrijk om encoderingen expliciet te specificeren, bijvoorbeeld via charset-parameters in webheaders en door standaardisering van gebruikte codecs. Encodering is niet hetzelfde als encryptie: encoderen geeft een representatie weer, terwijl beveiliging meestal afhankelijk is van sleutels.