Compositepatroon

Het compositepatroon (Composite) is een structureel ontwerppatroon uit de objectgeoriënteerde softwareontwikkeling. Het maakt deel-geheel hiërarchieën mogelijk en laat clients objecten en samenstellingen van objecten op dezelfde manier behandelen. Hiermee kunnen complexe boomachtige structuren worden opgebouwd en doorlopen als één uniform geheel.

Het patroon introduceert een Component-interface met gemeenschappelijke operaties die zowel individuele objecten (Leaf) als samenstellingen (Composite) implementeren. Leaf vertegenwoordigt eindpunten zonder kinderen, terwijl Composite containers van Component-objecten kan bevatten en zelf ook de operaties kan doorgeven aan zijn kinderen.

Gedrag: clients voeren operaties uit op Component. Composites verspreiden de operatie naar hun kinderen en kunnen zelf aanvullende logica bevatten. Het patroon maakt recursieve bewerkingen mogelijk, zoals tekenen, tellen, of uitvoeren van acties over hele bomen, zonder onderscheid te maken tussen eenvoudige en samengestelde objecten.

Toepassingen: grafische gebruikersinterfaces, bestandssystemen, of elke situatie waarin een boom Structuur van objecten wordt gemanaged. Voordelen zijn uniformiteit bij bewerkingen op objecten en samenstellingen, eenvoudige uitbreiding en minder client-specifieke code. Nadelen omvatten extra complexiteit en de mogelijkheid dat logica te generiek wordt, waardoor fouten ontstaan bij onduidelijke hiërarchieën.

Varianten en gerelateerde patronen: Vaak wordt het patroon gecombineerd met de Visitor om operationele logica te scheiden, of met Decorator om eigenschappen toe te voegen. Er zijn twee varianten: de transparante variant, waarbij Component alle operationele methoden exposeert, en de veilige variant, waarbij alleen Composite extra bewerkingen aanbiedt via een aparte interface.

Voorbeeld (conceptueel): een grafische tekenapplicatie waarin zowel eenvoudige vormen als groepen vormen implementeren via Component; een groep kan worden behandeld als een vorm en kan ook op zijn groepoperaties reageren.