Bovenmotorneuronen

Bovenmotorneuronen zijn motorische neuronen waarvan de cellichamen liggen in de hersenschors en hersenstam, en die hun axonen richten naar lagere motorneuronen of tussenneuronen in de hersenstam of het ruggenmerg. Zij sturen geen direct spierbevel meer aan zoals lagere motorneuronen, maar moduleren en controleren vrijwillige bewegingen en reflexive activiteit via verbindingsnetwerken.

De belangrijkste paden van de bovenmotorneuronen zijn de corticospinale en de corticobulbare tracten. De meeste corticospinale vezels ontstaan in de primaire motorische schors (precentral gyrus) en aanvullende motorische gebieden, lopen door de interne kapsel, de middenhersenzenuwbanen en de verlengde merg, en kruisen vaak bij de medullaire piramides. Een deel van de vezels blijft ongekruist of kruist op een later lant, waardoor zowel contra- als ipsilaterale effecten mogelijk zijn. Corticobulbare vezels richten zich op de motornucleus van de hersenzenuwen en controleren gezichtsspieren en andere craniale motorische functies. Deze bovenmotorneuronen moduleren de activiteit van de lagere motorneuronen, remmen reflexbogen en spelen een cruciale rol bij planning en fijnmechanische controle van beweging.

Functioneel sturen bovenmotorneuronen gerichte bewegingen aan en zorgen zij voor coördinatie en tonusregeling. Ze integreren sensorische informatie, motorische planning en leren van motorische vaardigheden. Schade aan bovenmotorneuronen resulteert vaak in een bovenmotorneuronen-syndroom, gekenmerkt door spasticiteit, hyperreflexie, een verhoogde tonus en mogelijk een Babinski-reactie, terwijl spieratrofie en fasciculaties minder prominent aanwezig zijn dan bij beschadiging van lagere motorneuronen. Veelvoorkomende oorzaken zijn beroertes, schedel- en ruggenmergletsel, en multiple sclerose.