Botweefsel

Botweefsel is de levende weefsel van het skelet dat botten vormt, ondersteunt en beschermt. Het is bovendien een belangrijke reservoir voor mineralen zoals calcium en fosfaat en speelt een centrale rol bij hematopoëse in het merg van sommige botten.

Het bestaat uit cellen en een extracellulaire matrix. De belangrijkste cellen zijn osteoblasten (botopbouwende cellen), osteocyten (ingekapselde cellen die de matrix onderhouden), osteoclasten (botafbrekende cellen) en osteoprogenitorcellen (voorlopercellen die osteoblasten kunnen vormen). De matrix bestaat uit een organisch deel, voornamelijk collageen type I, en een inorganische minerale fase die hydroxyapatietkristallen bevat. Samen geven ze botten trek- en drukkrachten weer.

In structuur onderscheiden we compact botweefsel (cortex) en spongieus botweefsel (trabeculair), met name in lange botten. Compact botweefsel is opgebouwd uit lamellen rondom Havers’ kanalen (osteonen) en vormt de buitenlaag van botten. Spongieus bot heeft een poreus netwerk van trabekels, dat merg en botweefsel licht houdt terwijl het toch sterkte biedt.

Botremodelering is een continu proces waarbij osteoclasten botresorptie verrichten en osteoblasten nieuw botmatrix aanmaken. Dit proces wordt gereguleerd door cellulaire signaalroutes zoals RANK-RANKL-OPG en door hormonen zoals parathyroïde hormoon, vitamine D en calcitonine. Remodellering zorgt voor botvernieuwing, calibratie naar mechanische belasting en herstel na verwonding.

Botgroei vindt plaats via intramembrane ossification en endochondrale ossification. Lange botten groeien in lengte aan de groeischijven; botdikte neemt toe door appositionele groei. Botweefsel vervult functies op mechanisch gebied, opslag van mineralen en, bij bepaalde botten, bloedcelproductie. Problemen zoals osteoporose of osteogenesis imperfecta kunnen de sterkte en samenstelling beïnvloeden.