Bezitvormen

Bezitvormen is een begrip uit de Nederlandse grammatica dat gaat over de manieren waarop bezit of toebehoren wordt uitgedrukt. Ze komen voor via drie hoofstructuren: bezittelijke determiners die het zelfstandig naamwoord direct voorafgaan (mijn, jouw, zijn, haar, ons, jullie, uw, hun); bezittelijke voornaamwoorden die zelfstandig als referentie naar bezit kunnen dienen (de mijne, het jouwe, de zijne, de hare, de onze, de jullie, het uwe, de hunne); en de van-constructie waarin bezit wordt uitgedrukt met 'van' + eigenaar (het huis van Jan).

Bezitelijke determiners koppelen bezit aan een noun en stemmen af met getal en, bij sommige woorden, met eigenaar. Voorbeelden: mijn boek, jouw auto, zijn tas, haar huis, ons werk, jullie fietsen, uw wagen, hun kinderen. Een gangbare regel is dat ons/ onze overeenkomt met het woord dat volgt: ons huis (enkelvoud, onzijdig); onze huizen (meervoud). De vormen van de owner (zijn/haar) wijzen naar de eigenaar, niet naar het bezit; ons en jullie hebben geen gender.

Bezitelijke voornaamwoorden fungeren als vervanging voor een bezit in zinsverband. Voorbeelden: de mijne, het jouwe, de zijne, de hare, de onze, de jullie, het uwe, de hunne. Ze kunnen met een bevoegd woord als antecedent gebruiken, bijvoorbeeld: “Is dit boek van jou?” — “Ja, het jouwe.” Bij gebruik als zelfstandig verwijzend woord stemt men vaak af op het grammaticale geslacht en getal van het te vervangen woord.

Een aanvullende constructie is de van-constructie: bezit kan ook duidelijk worden gemaakt met ‘van’ + eigenaar, bijvoorbeeld “het huis van Jan.”