Afkorting

Afkorting is een verkorte vorm van een woord of woordgroep die in geschreven en gesproken taal wordt gebruikt om ruimte te besparen of herhaling te voorkomen. Afkortingen kunnen bestaan uit één of meer letters, uit delen van woorden of uit een combinatie van beide. Ze komen veel voor in wetenschappelijke teksten, overheidscommunicatie, zakelijke correspondentie en dagelijks taalgebruik. In veel stijlgidsen zijn regels vastgelegd over wanneer en hoe afkortingen te gebruiken en hoe ze te introduceren bij de eerste vermelding.

Binnen afkortingen bestaan verschillende typen. Initialismen (ook initiaalwoorden) bestaan uit de eerste letters van meerdere woorden en worden meestal letter voor letter uitgesproken, bijvoorbeeld BTW (belasting over de toegevoegde waarde) of VN (Verenigde Naties). Acroniemen daarentegen worden doorgaans als een woord uitgesproken, zoals NATO of UNESCO. Daarnaast zijn er verkorte vormen die uit één woord of uitdrukking bestaan, zoals ca. (circa) of d.w.z. (dat wil zeggen) of enz. (enzovoorts). De grenzen tussen deze categorieën zijn soms dun, en sommige afkortingen veranderen in de loop der tijd van initiaalwoord naar acroniem of omgekeerd afhankelijk van gebruik.

De orthografie van afkortingen kent varianten. In oudere teksten staan afkortingen vaak met punten tussen de letters (bijvoorbeeld B.T.W.). Moderne stijl hanteert vaker hoofdletters zonder punten, maar veel afkortingen behoudt wel de oorspronkelijke hoofdlettercase. In formele teksten wordt bij de eerste vermelding meestal de volledige uitdrukking voluit geschreven, gevolgd door de afkorting tussen haakjes, bijvoorbeeld Verenigde Naties (VN).

Etymologisch komt het woord afkorting van afkorten, het proces van korter maken. In het Nederlands zijn afkortingen al eeuwenlang algemeen, en zij blijven een belangrijk hulpmiddel voor duidelijke en beknopte communicatie.